Ukupni tiraž kragujevačkih pogona iznosio je 923.487 primeraka: Pre 65 godina proizveden je prvi Fića

Ukupni tiraž kragujevačkih pogona iznosio je 923.487 primeraka, čime je Zastava 750 bila i ostala najpopularniji automobil na pitevima bivše Jugoslavije.

Da li ste ikada vozili Fiću?

Sve je počelo i dešavalo se u bivšoj kragujevačkoj Topolivnici, osnovanoj 1851. godine. Ona je potom prerasla u Artiljerijsku upravu pa u Vojnotehnički zavod.

Uoči Drugog svjetskog rata, 1940. u Vojnotehničkom zavodu je montirano 250 kamiona marke "Chevrolet". Za ovaj posao je osnovana i škola 1939. godine, a pravo upisa imali su oni koji su završili niži kurs sa položenim majstorskim ispitom.

Nakon rata automobili su se počeli ponovo proizvoditi u Kragujevcu 1953. godine. Tada su montirana 162 džipa marke "Jeep Villis". Iste godine, u junu, Radnički savet Zavoda raspravljao je o početku stalne proizvodnje vozila.

Ubrzo je raspisan međunarodni konkurs, na kojem bi se izabrala najbolja ponuda za saradnju iz instranstva i najbolje vozilo koje bi se potom izrađivalo kod nas. Prijavili su se Francuzi, Englezi, Austrijanci, i Italijanski proizvođači Alfa Romeo i FIAT.

Iste godine u martu na ženevskom salonu automobila predstavljena je nova zvezda FIAT-ovog programa. Mali, ekonomičan automobil, dovoljno prostran za porodicu plićeg džepa i dovoljno otmen za damu u skupoj bundi koja se sa velikim autom ne može snaći u gradu – Fiat 600. 

Zahvaljujući već spomenutom ugovoru Zastave i FIAT-a, taj hit stiže kod nas iste godine kada se rodio. Iako je godinama na zadnjoj haubi pisalo Fiat 600, radnici u proizvodnji su ga brzo prekrstili u Fiću, i to ime mu je ostalo do danas.

Te prve godine je sklopljeno 25 vozila. Od tada do kraja 1984. godine sa trake je sišlo 902.347 komada , koji je najmasovniji Zastavin model.

Već 1960. je zamenjen stari motor od 633 kubika novim i jačim od 750. Četiri godine kasnije Fića dobija svoje sadašnje službeno ime – Zastava 750. Čuvena vrata "naopako" su se okrenula 1968. Dve godine kasnije FIAT je prestao proizvoditi ovaj model, iako je do tada kupcima isporučio dva i po miliona komada. Fića je nastavio živeti kod nas. Više nije bio ni prestižan ni nedostižan, ali je još bio poželjan. Pretrpeo je još dva tehnička zahvata i 1975. je nastao 750 specijal, a 1980. Zastava 850.

U međuvremenu su gdošli noviji modeli, prije svega Stojadin, koji ga je za 14 godina gotovo dostigao po broju proizvedenih komada. Potiskuje ga i Jugo. Ali Fića ima tu satisfakciju da je na njemu većina Jugoslovena naučila voziti, da je godinama bio jedini domaći trkački automobil. Tokom ovih 30 godina izvozili smo ga Česima, Francuzima, Dancima, Belgijancima,... Sklapali su ga Kolumbijci, vozili Čileanci, Grci, Egipćani, a od od 1985. godine i Turci.