Albanski Islamski Emirat je bio na strani Srba!

Prvi svetski rat u mnogome je odredio savremenu sudbinu Srbije. Albanska golgota jedna je od najstrašnijih epizoda iz nacionalne istorije, ali često se zaboravi da je tokom nje postojala i "druga strana". Evo kako se o "Velikoj vojni" danas uči u Albaniji, zemlji preko koje su se povlačili naši preci.

ANKETA: Koje religija je najzastupljenija u Albaniji?

Dok je još uvek trajao Prvi balkanski rat, 28. novembra 1912. Albanija je proglasila nezavisnost koja nije bila međunarodno priznata. Londonskim ugovorom sledeće godine Albanci su dobili i priznanje velikih sila, ali i stranog vladara – za prvog kneza imenovan je nemački plemić Vilhelm fon Vida.

Sarajevski atentat u udžbenicima istorije u Albaniji se pominje samo uzgred, kao delo "srpskog nacionaliste" Gavrila Principa i da su velike sile to iskoristile kao povod za Prvi svetski rat. Malo dublje se ulazi u razloge za izbijanje sukoba i navode se kriza kapitalizma i potreba nekih sila da se moć u Evropi podeli drugačije.

Potez Gavrila Principa praktično je uništio albansku državnost. Ubrzo po izbijanju Prvog svetskog rata, knez Vilhelm je napustio zemlju, čime je mlada kneževina prestala da postoji, a u Albaniji je zavladalo bezvlašće.

Albanija ubrzo postaje bojište interesa skoro svih zemalja koje ulaze u rat. Srbija podržava Esad-pašu Toptanija koji oktobra 1914. proglašava novu albansku državu – Albanski Islamski Emirat.

Međutim, deo savezničkih sila, kako bi privukle Italiju u svoj blok, rasparčava Albaniju i daje Italiji luke Saseno i Valonu. Potpisuje se tajni Londonski pakt 26. aprila 1915. kojim su Francuska i Ujedinjeno Kraljevstvo zadržale pravo da zatraže deobu Albanije između Srbije, Crne Gore i Grčke čemu se Italija ne bi protivila. Srbiji i Crnoj Gori je ovim ugovorom dodeljena albanska obala do ušća Drima.

U Albanskim istorijskim udžbenicima danas piše da je ovaj sporazum doneo "nebrojene patnje narodu Albanije", a da je podela zemlje pretvorila Albaniju u "valutu za potkusurivanje imperijalističkih sila i šovinističkih suseda".

- Novopečena država Albanija bačena je vukovima kako bi se spasle starije države - citat je britanske balkanološkinje Idit Daram na koji se u školama u Albaniji često pozivaju da opišu stanje po izbijanju Prvog svetskog rata.

Krivica za izbijanje rata se svaljuje na Centralne sile, ali istoričari u Albaniji ne gledaju blakonaklono ni na Sile Antante.

- Tajnim sporazumom 1915. imperijalističke sile Antante odlučile su da ukinu nezavisnost Albanije i da rasparčaju zemlju - stoji u udžbeniku za osnovnu školu.

Kada je Austrougarska, posle pobede nad Kraljevinom Srbijom i Kraljevinom Crnom Gorom, počela zauzimanje teritorije Albanije, Esad-paša Toptani je u ime Albanskog Islamskog Emirata objavio rat Centralnim silama.

Tokom srpskog povlačenja kroz Albaniju, Esad-paša je izdao naređenje da se srpskoj vojsci ustupi sva moguća pomoć kao i to da se na teritoriji Albanije obavezno mora primati srpski dinar kao sredstvo plaćanja.

Međutim, na teritoriji je u praksi vladao haos, a Toptani nije kontrolisao sva razjedninjena i rasparčana plemena. O ovome u udžbenicima ima malo pomena, a govori se samo o "oružanom otporu protiv okupatora".

Nema govora o pomoći, zajedničkim borbama Albanaca i lokalnih Srba protiv austrougarskih trupa, ali ni albanskim zločinima nad Srbima koje su počinile bande odmetnute od vlasti Esad-paše.