Grci slave Božić po srpskom kalendaru - 25. decembra

 

Da je bilo malo više mudrosti koje kroz našu istoriju često nema, Srbi bi kao i Grci dočekivali Božić 25. decembra, a ne 7. januara. Grci danas slave Božić 25. decembra zahvaljujući srpskom matematičaru, geofizičaru, klimatologu i astronomu Milutinu Milankoviću.

Čuveni srpski i svetski naučnik izradio je 1923. godine novi revidirani (reformisani) Julijanski kalendar koji je Grčka pravoslavna crkva odmah prihvatila, a zbog njegovog tvorca ga u grčkim teološkim krugovima i danas nazivaju „srpskim kalendarom“.

Mnogi Srbi ni ne znaju zašto Grci kao pravoslavci Božić slave 25. decembra, umesto 7. januara, a ustvari je samo malo nedostajalo pa da i Srpska pravoslavna crkva pređe na reformisani Julijanski kalendar po kome se Božić poklapa sa Gregorijanskim kalendarom (25. decembar) na koji je Rimo-katolička crkva odavno prešla.

Problemi sa velikim brojem neradnih dana
Priča o reformisanom kalendaru započinje dvadesetih godina prošlog veka kada su se u tada novoj državi, Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca svi praznici, od Božića do Uskrsa, slavili duplo. Katolici su svoj Božić proslavljali 25. decembra, a pravoslavci 7. januara. Isto tako su se i dva Uskrsa, pravoslavni i katolički, proslavljali neradno kao državni praznici.

Uvidevši problem velikog broja neradnih dana u državnoj službi, naročito oko Nove godine, što je loše uticalo na privredu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, čak je i tadašnji kralj Aleksandar Karađorđević zatražio od Skupštine da pripremi predlog o unifikaciji datuma državnih praznika. Pošto je u pitanju bilo veoma delikatno pitanje u kome se u novoj državi nije smeo ukinuti praznik ni jednoj ni drugoj grupi hrišćanskih vernika, parlament je dve godine kasnije došao do zaključka da je to nemoguće uraditi.

Rešenje je 1923. godine ponudio Milutin Milanković koji je već tada uveliko na zahtev vaseljenskog patrijarha Milentija IV radio na pravljenju novog Julijanskog kalendara, koji je imao za cilj da smanji vremenski jaz između hrišćanskih kalendara.

Rezultat Milankovićevih proračuna bio je kalendar koji kasni samo jedan dan na svakih 28.800 godina, dok na primer još uvek svetski priznat Gregorijanski kalendar kasni dan na svakih 3.280 godina.

 

Nakon obimnog istraživanja, čuveni srpski naučnik utvrdio je da Julijanski kalendar, od kako je uspostavljen 325. godine u Nikeji, kasni po dan na svakih 128 godina. Ispravivši ove nedostatke, Milanković je u svom kalendaru napomenuo da svi meseci treba da imaju po 30 dana, osim februara sa 28 u prostoj, odnosno 29 dana u prestupnoj godini.

Srpska pravoslavna crkva odbija Milankovićev kalendar
Milutin Milanković je svoj novi julijanski kalendar predstavio na Svepravoslavnom saboru 1923. godine u Carigradu. Milankovićev kalendar odmah su prihvatile Grčka, Bugarska, Rumunska, Aleksandrijska, Carigradska i Antiohijska patrijaršija, a kasnije i Kiparska, Poljska i mnoge druge. Milankovićev kalendar su odbacile jerusalimska, ruska, gruzinska crkva i grčki starokalendarci.

Srpska pravoslavna crkva je posle velike diskusije takođe odlučila da odbaci Milankovićev kalendar tesnom većinom.

Zvanični razlozi za odbacivanje Milankovićevog kalendara bili su potpuno trivijalni i odnosili su se na pomeranje datuma postova za narednu godinu, naročito na skraćenje Petrovskog posta. Pozadina ovog odbijanja u stvari je ležala u tihom sukobu između SPC i kralja Aleksandra.

Crkva je nezvanično smatrala da Aleksandar želi da postane apsolutista, a da bi se prelaskom na novi Julijanski kalendar ustvari udovoljilo katoličkim Hrvatima u novoj državi, za koje se tada smatralo da bi više trebalo da poštuju srpske praznike. Od Milankovića je tada zatraženo da napravi prepravke u svom kalendaru kako bi se datumi u već odštampanim kalendarima SPC za narednih nekoliko godina poklopili, odnosno da se prelaz na novi kalendar izvrši postepeno.

Milanković je kao naučnik odbio da se povinuje ovom zahtevu, odgovorivši da na stolu imaju najtačniji kalendar na svetu, a da je na njima da ga prilagođavaju kako žele i rade s njim šta hoće, ali da onda to više neće biti ispravan kalendar.

Problem je kao i mnogo puta u srpskoj istoriji rešen tako što nije rešen, odnosno sve je ostalo po starom. Kraljevina SHS nastavila je da Božić i druge crkvene praznike slavi duplo, a Grci su se sa 7. januara prebacili na slavljenje Božića 25. decembra po novom Milankovićevom Julijanskom kalendaru.

 

Doduše, Božić se i po starom Julijanskom kalendaru slavi 25. decembra, samo što se on ne poklapa sa novim kalendarom i pada na 7. januar.

Ne! Grci ne slave Božić po rimo-katoličkom Gregorijanskom kalendaru!
Mnogi Srbi i danas umeju da pogreše tvrdeći da Grci, Rumuni i ostali pravoslavci proslavljaju Božić 25. decembra po rimo-katoličkom Gregorijanskom kalendaru, iako oni to zapravo rade po novom Julijanskom kalendaru. Srpska i Ruska pravoslavna crkva nisu svoje kalendare reformisale ni do danas, za šta teoretičari vere tvrde da je u pitanju samo vid političkog otpora prema zapadnom hrišćanstvu.

Dok Rusi možda i imaju opravdanje da zadrže stari kalendar, za pravoslavne Srbe i dalje nije jasno zašto odbijaju da pređu na kalendar koji se i danas u naučnim krugovima smatra najtačnijim na svetu, a koji je izradio jedan od najvećih srpskih umova Milutin Milanković. Mislite o tome...

Priče da Grci slave Božić po rimo-katoličkom Gregorijanskom kalendaru godinama nameću oni koji pokušavaju da ubede javnost da su se Grci približili rimo-katoličkoj crkvi i napustili staro pravoslavlje, ne shvatajući da je samo u pitanju modernizacija crkve kroz koju će kad-tad morati da prođe i Srpska Pravoslavna Crkva, jer će doći momenat kada im se zbog prestupnih godina Božić i ostali veliki praznici neće poklapati - što je još pre jednog veka izračunao Milanković.