Vladičanski dvor - mesto gde se čuva rodoslov Isusa Hrista!

Dvor je prepravljan u više navrata, poslednji put 1904, kada mu je pročelje prerađeno u bogatijem neorenesansnom i neobaroknom stilu. Tu radikalnu adaptaciju, koja je u potpunosti izmenila izgled objekta, izvršio je vladika Gavrilo Zmejanović, kada je izmenjen ulazni deo i rekonstruisan krov. U to vreme je glavna fasada dobila neobarokni i neorenesansni dekorativni program, pilastre i nove prozore, dok osnova zgrade nije bitno izmenjena. Jednostavna arhitektura baroknog dvorca, sa simetrijom i ritmičnim nizom prozorskih otvora, dopunjena je naglašenim središnjim rizalitom, koji u visini atike ima balustradu i posebno izvedeno mansardno krovište ukrašeno raznobojnim crepom. Ograda parka s bogatom baroknom kombinacijom zidne mase i kovanog gvožđa je autentična. U dvorcu se nalazi sedište banatskog episkopa, a zgrada predstavlja spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Njegovu vrednost čini kapela iz 18. veka, posvećena Svetim arhanđelima Mihailu i Gavrilu, sa izvanrednim baroknim ikonostasom. Ikonostas je netipičan, rađen od tvrdog materijala (obično su ikonostasi rađeni u rezbarenom drvetu), a oslikao ga je Vrščanin, slikar Nikola Nešković, inače deda Jovana Sterije Popovića. Njega je vladika Georgijević poslao u Kijev na akademiju, a posle povratka u Vršac on je oslikao ikonostas dvorske kapele. Zanimljiv je i redak deo ikonostasa na kom je iznad levih i desnih vrata oslikan rodoslov Gospoda Isusa Hrista, kroz Stari zavet, po Jevanđelju, od Avrama do cara Davida 14 kolena, od cara Davida do Vavilona 14 kolena i od Vavilona do Isusa Hrista 14 kolena. U vrhu ikonostasa, a u podnožju raspeća, naslikane su kosti, parafraza na Golgotu ili u prevodu - brdo kostiju, iznad je raspeće, a u samom vrhu vaskrsenje, kao suština hrišćanstva - pobeda nad smrću.

U kapeli je i čudotvorna ikona Presvete Majke Bogorodice, zvana Vinčanska ili Bezdinska, po imenima manastira u kojima je boravila. Zna se da je u 18. veku ta ikona došla iz nekog od kijevskih manastira, da je bila u nekoliko manastira i da se od 1931. godine nalazi u Vladičanskom dvoru. Pretpostavlja se da je živopisana između 15. i 16. veka.

Kapela je autentična, sa nekoliko manjih intervencija nastalih uglavnom zbog vlage koja se skupljala u donjem delu ikonostasa, jedino su carske dveri replika originala koji je konzerviran. U kapeli je izložena i kanonska ikona Svetog Teodora Vršačkog, a u vladičanskom paraklisu nalazi se i platno „Nebeski Jerusalim“, rad nepoznatog slikara, u duhu levantinskog baroka.

U dvoru se čuva i bogata zbirka portreta crkvenih velikodostojnika, ikona, starih knjiga i crkvenih sasuda. U dvorskoj riznici pohranjene su 292 ikone koje potiču iz 18. i 19. veka. U zbirci su dela Šerbana Popovića, Teodora Ilića Češljara, Konstantina Pantelića, Nedeljka Popovića, Nikole Neškovića i drugih poznatih slikara zografa. Tu vrednu zbirku kataloški su obradili Zavod za zaštitu spomenika kulture i Matica srpska iz Novog Sada.

Čitava vladičanska rezidencija takođe je svojevrsna izložba retkih i vrednih umetničkih dela iz 18. i 19. veka. Prvi portret vršačkih episkopa nastao je 1763. godine u baroknom stilu. Izveo ga je bečki slikar Johan Mihel Vagner. Na njemu je u prirodnoj veličini prikazan episkop Jovan Georgijević (Đorđević).

Izuzetno je reprezentativan i kabinet episkopa u kome se u drvenom frizu nalaze portreti 14 vršačkih, banatskih i drugih arhijereja Srpske pravoslavne crkve. Galerija portreta banatskih episkopa u holu je dvora, dok se u maloj trpezariji nalaze ikone na platnu Svetog Nikole, Svetog Georgija, Svetih vrača i Svetog Dimitrija - rad Uroša Predića.

Dvorski nameštaj čine reprezentativni komadni i garniturni nameštaj. Pretežno u duhu baroka i bidermajera, taj nameštaj je u savršenom skladu s enterijerom. Dvorska biblioteka poseduje nekoliko hiljada knjiga i arhivske građe.

Vršački i banatski episkopi imali su svoje pridvorne slikare, a mnogi od njih često su bili dragoceni savetnici i prijatelji. Ta saradnja umetnika i episkopa pretvorila je Vladičanski dvor u svojevrstan muzej, čije je blago danas dostupno i široj javnosti.