Most kralja Aleksandra
Wikipedia
Most kralja Aleksandra

Wikipedia

Most kralja Aleksandra, Foto: Wikipedia

Na mestu na kojem se danas nalazi Brankov most, koji spaja stari i novi deo Beograda, do 1941. godine nalazilo se jedno od najvelelepnijih zdanja srpske prestonice - most kralja Aleksandra.

Javni konkurs za izgradnju mosta raspisan je 1930. godine, a posao je dobila firma iz Oberhauzena. Do tada, Savu kod Beograda premošćavao je samo jedan most, izgrađen 1884. godine.

Most kralja Aleksandra

Wikipedia

Most kralja Aleksandra, Foto: Wikipedia

Prvi problem s kojim su se graditelji součili, bila je lokacija na kojoj je most trebalo da bude podignut. Pošto je u pitanju bila pristanišna zona, od najveće važnosti je bila nesmetana plovidba Savom, pa je nost morao da premosti reku jednim otvorom od 250 metara, a nije smeo da bude na manje od 12 metara od površine vode.

Most, ukupne dužine 474 metra, pustio je u saobraćaj 16. decembra 1934. godine princ nameskom Pavle Karađorđević. Tog dana preko mosta je prešlo čak 150.000 hiljada ljudi. U Beogradu je tada, poređenja radi, živelo oko 300.000 građana.

Most je na otvaranju prvo prešla kraljevska konjica od 700 konjanika, a interesantno je da je nekoliko dana pre toga na „generalnoj probi“ preko Save prešlo desetak opštinskih cisterni.

Nepunih godinu dana kasnije, 5. novembra 1935, preko mosta je prešla i tramvajska linija broj 14 za Zemun. Takođe je interesantno da, iako je poneo ime po kralju Aleksandru Karađorđeviću, koji je dva meseca ranije ubijen u atentatu u Marselju, u narodu su bili odomaćeni nazivi Zemunski most ili Acin most.

Most kralja Aleksandra

Wikipedia

Most kralja Aleksandra, Foto: Wikipedia

Inače, pošto je Savu kod Beograda najlakše premostiti baš na toj lokaciji, od davnina su se tu nalazilrazni pontoni. Prvi pravi i veliki most, ali po mnogima i najlepši koji je ikada izgrađen na tom mestu, bio je baš ovaj.

Most je bio oslonjen na dva armirano-betonska stuba u srpsko-vizantijskom stilu, sa čeličnim užadima koja su držala konstrukciju, bio je građevinsko čudo svog doba, ali i veoma važan deo evropskog koridora koji je Stari kontinent spajao s njegovim jugoistočnim delom.

Most kralja Aleksandra je izgrađen po uzoru na sličan koji se nalazio u Kelnu. Radovi su koštali oko 190 miliona tadašnjih dinara, plus još 30 miliona za prilaze iz Brankove ulice.

Most kralja Aleksandra

Wikipedia

Most kralja Aleksandra, Foto: Wikipedia

Nemački napad na Jugoslaviju 6. aprila 1941. godine bio je, nažalost, smrtna kazna za ovaj prelepi most. Vojska Kraljevine Jugoslavije ga je, ne bi li sprečila prodor Nemaca u prestonicu, srušlia u noći između 11. i 12. aprila. Ali, ta tragična noć bila je kobna i za 95 osoba koje su se nalazile na brodu „Tanasko Rajić“, koji je u trenutku rušenja prolazio ispod mosta. Inženjerci, spletom nesrećnih okolnosti, u mrklom mraku nisu videli brod, pa je eksploziv detoniran baš u trenutku dok je ispod mosta bio brod sa 110 ljudi.