Kruna Doline jorgovana

U srednjovekovnoj Srbiji postojalo je oko 200 utvrđenih gradova, a posebno mestu među njima zauzima Maglič, smešten u Dolini jorgovana, nedaleko od Kraljeva.

 

Ovo utvrđenje podignuto je na strmoj litici, 150 metara iznad reke Ibar, na jednom od zapadnih ogranaka Stolova. Smešteno je na nepristupačnom terenu i s tri strane okruženo rekom, dok je pešacima dostupno sa zapada.

Ova tvrđava nadživela je brojne ratove, a izgrađena je radi zaštite manastira Žiča i Studenica i Pećke patrijaršije, kao i cele Raške. Smatra se za klasičan primer srpske srednjovekovne vojne arhitekture.

Pretpostavlja se da je Maglič izgrađen u prvoj polovini 13. veka, ali nije poznato ko je bio njegov ktitor. Po jednoj teoriji, podigao ga je Stefan Prvovenčani, po drugoj Prokleta Jerina, žena despota Đurđa Brankovića, a po trećoj Uroš Prvi.

Tvrđava je nepravilnog oblika, pošto je prilagođena terenu na kojem je podignuta. Ima sedam kula visokih oko desetak metara, plus centralnu, odnosno donžon kulu, koja je duplo viša, pošto je imala ulogu osmatračnice.

Unutrašnjost tvrđave zauzima 2.000 kvadratnih metara, podeljenih na dva dvorišta, u kojima se nalaze ostaci Crkve Svetog Đorđa i velike palate, kao i bunar kružne osnove izdubljen u živoj steni i rezervoar na kojem se nalazi jedna od kula. Bedemi su dugi 270 metrara, a široki dva.

Među brojnim misterijama povezanim s ovom tvrđavom, jeste i ona o poreklu Doline jorgovana. Naime, jedna od teorija kaže da je jorgovane posadio kralj Uroš Prvi, kako bi pokazao svoju ljubav prema kraljici Jeleni Anžujskoj i da bi joj omogućio da se oseća kao kod kuće. Druga teorija pak kaže da ih je zasadio sin kralja Uroša i kraljice Jelene, kralj Milutin, koji je nakon nekoliko brakova želeo da usreći svoju treću suprugu, ćerku vizantijskog cara Andronika - Simonidu. Pošto je bila maloletna, Milutin je želeo da odraste srećna, pa je celu dolinu ukrasio jorgovanima.

S Magliča se i danas pruža predivan pogled na Dolinu jorgovana, naročito u proleće, kada procvetaju.

Maglič je zaštićen kao spomenik kulture od posebnog značaja.