Kako su Leskovčani nasamarili pašu i svetinju spasli od rušenja! Ključna uloga varoškog popa!

Leskovačka crkva Odžaklija je na Nikoljdan obeležila 215 godina postojanja.

Izgrađena je na temeljima starog vizantijskog hrama, a njena gradnja započeta je krajem 1803, u vreme kada se Srbija spremala na ustanak protiv dahija. Turci nastanjeni u Leskovcu nisu bili naročito oduševljeni započetom gradnjom, pa su posebnim fermanom tražili od sultana da se izgradnja zabrani.

Prilikom prve kontrole, dovitljivi Leskovčani su podmitljivom turskom paši dali nešto dukata i ispričali da grade „gostinsku kuću“ za varoškog popa.

- Ono, jeste, srpske crkve nemaju dimnjak i ognjište? - rekao je tada paša i gradnja je nastavljena.
U vreme ustanka, gradnja je prekidana, pa je crkva konačno završena tek 1879.

Ova izuzetna arhitektonska tvorevina, apsolutno zapostavljena od komunističke vlasti, doživela je tužnu sudbinu. Pod teretom obilnog snega, u zimu 1963, urušili su se krov i pomenuti odžak crkve.

Tome je sigurno kumovala, osim nebrige meštana, i velika poplava iz 1948, kao i još veća iz 1963. Nakon tih poplava, crkva je danima bila u vodi i mulju. Komunističke vlasti su tokom 1967. planirale da se taj objekat sruši i umesto njega podigne betonski krst. Srećom, plebiscitom Leskovčana sprečena je katastrofa.

Objekat je konačno obnovljen 1992, pa je vladika niški Irinej, danas patrijarh srpski, s ondašnjim sveštenstvom osveštao hram 22. septembra te godine.

Zvonik, koji ima umetničku vrednost, osveštan je 6. septembra 1879. i ima pet zvona izlivenih u tada jedinoj srpskoj topolivnici u Topoli odlukom srpskog knjaza Milana Obrenovića.

Porta je prepuna grobova istaknutih građana, ali i ustanika. Crkva Odžaklija dobila je turski naziv po odžaku (dimnjaku) i najstariji je očuvani svedok burne istorije Leskovca.

- Crkva posvećena Presvetoj Bogorodici često je pljačkan a. Nisu je zaobilazili vandali. “Noćni posetioci” porte su u više navrata skinuli više komada bakarnih oluka. Crkvu smo renovirali uglavnom sopstvenim sredstvima i prilozima naših vernika - rekao je protojerej Slavko Milovanović, tadašnji starešina crkve.

Crkva je od 1992. pod zaštitom države. U vreme velikih hrišćanskih praznika naglo oživi. Ispred ove i susedne Crkve Svetog Nikole, koju je izgradio kralj Aleksandar 1928, u vreme praznika okupi se više hiljada vernika. Dobrovoljnim prilozima vernika i brojnih sponzora, početkom 21.veka renoviran je krov Odžaklije i izvedena kanalizacija za atmosferske vode iz crkvene porte, što je značajno doprinelo očuvanju ove svetinje.