Čuvar bačke ravnice
Bačka tvrđava smeštena je na nekadašnjem ostrvu, a radovi na njoj trajali su skoro dva veka
Shutterstock
Među brojnim tvrđavama u Srbiji posebno mesto zauzima najbolje očuvano srednjovekovno utvrđenje na tlu Vojvodine, tvrđava u Baču.
Pročitajte još:
Bačka tvrđava nastala je između 1338. i 1342. godine, pošto je kralj Karlo Robert Anžujski želeo da ojača granice svog kraljevstva u vreme uspona cara Dušana i ugarsko-srpske sukobe. Smeštena je na terenu koji je tada bilo lakše braniti, na nekadašnjem ostrvu između reke Mostonge i jedne od njenih pritoka, na zapadu Vojvodine.
Tvrđava je dograđivana i ojačavana skoro dva veka, prilagođavana novim vojnim zahtevima, a među brojnim neimarima koji su na njoj radili jedan od najvećih bio je Petar Drugi Varadi, koji je od 1495. do 1501. uz ostale radove produbio odbrambene vodene rovove oko tvrđave. Poslednja obnova Bačke tvrđave, pre no što je pala u ruke Turaka, obavljena je za vreme fra Pavla Tomorija, između 1523. i 1526.
Smeštena je na uzdignutom terenu, koji je nastao meandriranjem Mostonge, imala je palisadama ograđeno podgrađe koje se pružalo od istoka ka zapadu, a u koje se ulazilo preko mosta i kroz ulaznu kulu na kojoj je bila kapija. Na ostrvu je bio smešten utvrđeni zamak do kojeg se stizalo prolaskom kroz barbakan okružen vodom. Tvrđava je na platou relativno malih dimenzija i ima površinu od 8.700 kvadratnih metara. Osnova u obliku trapezioda ima 5.600 kvadrata, a na uglovima je pet isturenih odbrambenih kula različitih oblika i dimenzija, povezanih bedemom širine dva i visine 12 metara, sa streljačkim stazama. Istočni deo Bačke tvrđave bio je najbolje branjen, pošto se tu nalaze donžon-kula i rezidencijalna palata, kao i ekonomski objekti uz zapadni bedem i žitne jame. Svi objekti izgrađeni su od opeke i dekorativnog kamena.
Tvrđava je dominirala bačkom ravnicom, a posebno se isticala kružna kula s balkonima na kamenim konzolama, dok je u unutrašnjosti bila kula s gotičkom kapelom na spratu, donžon-kula kao najdominantniji objekat, pravilne kvadratne osnove, s izdvojenim spiralnim stepeništem na severozapadnoj i isturenim nužnicima na severoistočnoj fasadi. Palate su krasili elementi od terakote, u stilu rane italijanske renesanse.
Bačka tvrđava je 1948. dobila status spomenika kulture.