Jedno od najvećih pravoslavnih svetilišta uklesano je u gotovo nepristupačnu liticu Ostroške planine
Manastir Ostrog je izgrađen uz skoro vertikalnu liticu, visoko na planini Ostroška greda u Crnoj Gori. Posvećen je Svetom Vasiliju Ostroškom, jednom od najvećih srpskih svetitelja. Do njega vodi zavojiti planinski drum, uski i krivudavi rukavac moderne magistrale Podgorica-Nikšić, koji se od nje odvaja kod mesta Bogetići. Sastoji od Gornjeg i Donjeg manastira i danas je jedna od najposećenijih pravoslavnih svetinja, a vernici iz celog sveta veruju da su mošti Sv. Vasilija, koje se unutra čuvaju, čudotvorne.
profimedia
Jedna od najvećih pravoslavnih svetinja, Foto: profimediaSamo ime „Ostrog“ potiče od starijeg oblika srpske reči „oštar“ („ostr“) kao jedno od zaboravljenih imenovanja, kojima su stari Srbi i Sloveni označavali važne crkveno-istorijske kote svoga postojanja. Najstariji pomeni „Ostroga, blizu Onogošta, u Gornjoj Zeti“, čiji se neistraženi tragovi slute u ostacima ruševina na lokalitetu Gradac, nedaleko od današnjeg manastira, nalaze se u poveljama napuljskog kralja Alfonsa Petog iz 1444. i 1454. godine, kao i kod Dubrovčanina Mavra Orbina, u delu „Kraljevstvo Slovena“ iz 1601. godine.
Drevni Ostrog-grad verovatno je sagrađen još u vremenima koja su prethodila knezu Vlastimiru i njegovom sinu Mutimiru, pod kojim su Kirilo i Metodije i njihovi učenici krstili Srbe oko 859. godine. Od Ostrog-grada na toj vekovnoj razmeđi pravoslavlja, islama i katolicizma, kao trag je danas ostalo samo ime, koje je nastavilo da živi u imenu planine i manastira na njoj, podignutog u blizini starog gradilišta, dva veka kasnije, u isposničkim pećinama prepodobnog Isaije od Onogošta i njegovih sapodvižnika sa početka 17. veka, blagoslovom pravoslavnog arhipastira Zahumlja i Skenderije, poznatog u narodu pod imenom Sveti Vasilije Ostroški.
Brinući se ne samo o molitvenim i bogoslužbenim potrebama bratije, Sveti Vasilije se pobrinuo i da obezbedi izvore hrane i prihode za žitelje manastira, otkupljujući zemlju od seljaka, a podigao je i jedan konak za mlađe monahe. Tako je stvoreno jezgro Donjeg manastira sa povelikim kompleksom manastirskog imanja sastavljenog od šuma i oranica. Crkva Svete Trojice koja se nalazi u središtu Donjeg manastirskog kompleksa, zadužbina je nastojatelja ostroškoga, arhimandrita Josifa Pavićevića iz 1824. godine, podignuta uz pomoć parohijana Bjelopavlića i Pješivaca, po blagoslovu tadašnjeg mitropolita Crne Gore, Petra Prvog Petrovića Njegoša, poznatijeg kao Sveti Petar Cetinjski. Kada je 1878. godine stvorena Zahumsko-raška eparhija, Manastir Ostrog je određen za njeno privremeno središte, do uređenja vladičanske rezidencije u Nikšiću. Manastir je ostao u sastavu Zahumsko-raške eparhije sve do 1931. godine, kada je ova eparhija ukinuta i priključena Mitropoliji crnogorsko-primorskoj u čijem se sastavu nalazi i danas.
Prema nepotvrđenim podacima, Sveti Vasilije rodio se 28. decembra 1610. godine kao Stojan Jovanović, od oca Petra i majke Ane. Mali Stojan odrastao je najviše uz majku, tihu domaćicu Anu, „onu kojoj se Bog smilovao“. U istorijskim zapisima stoji da ga je majka od malih nogu „zadajala pobožnošću, čistotom i strahom božjim“. Iz straha da im Turci ne povedu sina u janjičare, roditelji su odlučili da svog jedinca daju u Manastir Vavedenja Presvete Bogorodice u Zavali. Tako je 11-godišnji Stojan počeo svoj monaški put. Smatra se da je postriženje u monaški čin sa imenom Vasilije primio između 1630. i 1635. godine, sa 25 godina života. U čin arhimandrita tvrdoškog hirotonisao ga je tadašnji patrijarh Pajsije 1638. godine, a iz Manastira Onogošt prešao je u Ostrog nekoliko godina kasnije. Asketski život pod Ostrogom Vasilija nije odvojio od staranja za svoju pastvu, niti od brojnih arhijerejskih dužnosti. Naprotiv, njegov podvižnički život još više je razvio poštovanje prema njemu. Narod Crne Gore i Hercegovine poštovao ga je kao božjeg čoveka poslanog radi spasenja svoga roda. Umro je 12. maja 1671. godine u svojoj malenoj manastirskoj ćeliji.
Sam manastir je obnovljen od 1923. Do 1926. godine posle požara, kojeg su bile pošteđene pećinske crkvice. One predstavljaju glavnu spomeničku vrednost. Do 1991. godine iguman je bio Serafim Kašić.
Godine 2000. iguman Manastira otac Lazar izgradio je ostroški skit Jovan Do u blizini Nikšića, gde se monasi Manastira Ostrog povlače po izvršenju manastirskih poslušanja. U ovom skitu se u miru, bez hodočasnika i turista, obavlja aktivan liturgijski život, praćen molitvenim tihovanjem i poslušanjem vezanim za veštine duboreza i ikonopisa.
Sveti Vasilije Ostroški je veliki čudotvorac čija su čudesna dela poznata i izvan granica SPC. Njegovo telo počiva u ostroškoj isposnici, nepodložno truljenju, već više od trista godina, a crkvica u kojoj leže njegove mošti ispunjena je prijatnim mirisom, koji zadivljuje svakog poklonika, među kojima ima i mnogo onih drugih vera. Danas je ova isposnica svojevrsna „Vitezda“, banja isceljenja, u kojoj mnogi nalaze milost božju i odakle svojim domovima odlaze zdravi i dušom i telom. „Ne mogu se izbrojati razna čudesa, koja je Gospod preko njega učinio i koje svakim danom čini i pokazuje nad svakim onim koji dolazi i traži pomoć od Gospoda posredstvom ovog velikog svetitelja“, zapisao je jedan bezimeni monah.
Na zaravni iznad Donjeg manastira 2004. godine podignuta je i Crkva Svetog mučenika Stanka u kojoj su prenete njegove netruležne ruke iz ostroške crkvice Časnoga Krsta. Mučenik Stanko (Aleksić) je bio čoban koga su Turci mučili i ubili 1712. godine, jer im nije kazao gde su sakrivene mošti Svetog Vasilija, koje su Crnogorci bili sklonili iz manastira zbog straha od napada Turaka na manastir i spaljivanja njegovih mošti. Nakon otkopavanja njegovog groba ruke Svetog mučenika Stanka su bile očuvane.
povezane vesti
