ČUDO U DUBINAMA JEZERA ZAPADNE SRBIJE Ronioci otkrili potopljenu crkvu i prizori ih ostavili bez reč

Duboko ispod površine akumulacionog jezera Stubo-Rovni, u mirnim vodama zapadne Srbije, u selu Tubravić kod Valjeva, i danas se nalazi pravoslavna crkva svetog arhanđela Mihaila — u narodu poznata kao Valjevska Gračanica.

Ovaj objekat, potopljen 2016. godine, ponovo je ugledao svetlost dana zahvaljujući snimcima ronilaca iz Ronilačko-spasilačkog kluba Borac iz Valjeva.

Crkva se prvi put pominje u turskim popisima iz 1560. godine, kada je bila manastir. Prema nalazima delova starog konaka i grobova u crkvenom dvorištu, istoričari pretpostavljaju da je prvobitna građevina nastala još u 15. veku.

Spašene relikvije

Tokom burne istorije manastir je verovatno stradao, a nova crkva podignuta je nakon Drugog srpskog ustanka, početkom 19. veka, po uzoru na drvene crkve – brvnare. Prvi pisani trag o toj obnovljenoj crkvi ostavio je Joakim Vujić 1826. godine, opisujući je kao jednostavnu, ali duhovno značajnu bogomolju.

U narednim decenijama crkva je više puta preuređivana, a 1930. dobila je kupolu u neobizantijskom stilu, čime je spojila tradicionalni izgled s modernijim elementima. Na crkvi se nalazilo i zvono iz 1860. godine, koje je sačuvano i preneto pre potapanja.

Planovi o izgradnji akumulacije koja bi obuhvatila i crkveni posed postojali su još 1990-ih godina. Kada su radovi počeli, razmatrana je mogućnost premještanja crkve, ali to se pokazalo tehnički neizvodljivim.

Godine 2003. šabačko-valjevski vladika Lavrentije dao je saglasnost za potapanje, pod uslovom da se izgradi nova crkva iznad buduće akumulacije. Uprkos protestima brojnih građana i vernika, Valjevska Gračanica potopljena je 2016. godine. Pre toga su iz nje iznete sve relikvije, ikonostas s ikonama i istorijsko zvono.

Nestvarni prizori

Dana 19. februara 2023. godine, ronioci iz kluba Borac spustili su se na dubinu od 18 metara i kamerama zabeležili unutrašnjost potopljene crkve. Zbog veoma hladne vode — temperature svega 5 stepeni Celzijusa — i slabe vidljivosti, takvi zaroni mogući su samo nekoliko puta godišnje, uz posebnu opremu.

„Posle osam meseci ponovo smo posetili crkvu svetog arhanđela Mihaila, u narodu poznatiju kao Valjevsku Gračanicu, ali ovaj put našim kamerama zabeležili smo unutrašnjost crkve. Kao i prethodnih puta, ostali smo nijemi pred nestvarnim prizorima potopljene svetinje. Dolje, na oko 18 metara dubine — tišina, voda svega pet stepeni, sunčeve zrake koje se probijaju kroz zelenkastu vodu i ona — crkva svetog arhanđela Mihaila“, napisali su ronioci u opisu snimka.

Danas crkva počiva na dnu jezera Stubo-Rovni, čija najveća dubina dostiže 67 metara, a koje snabdeva vodom Valjevo, Lazarevac, Lajkovac, Ub i Mionicu. Iako potopljena, Valjevska Gračanica i dalje živi u kolektivnom sećanju — kao simbol vere, ali i podsetnik na cenu koju ponekad plaćamo za razvoj.

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI