Poslednji ruski car Nikolaj II je zadužio Srbiju za sva vremena, a sudbina mu je bila tragična od rođenja do smrti

Na današnji dan. 18. maja 1868. godine, rođen je ruski car Nikolaj II Aleksandrovič Romanov, poslednji monarh Rusije, najstariji sin Aleksandra III. S prestola je zbačen u Oktobarskoj revoluciji 1917, a naredne godine je pogubljen zajedno sa članovima porodice. Nikolaj Drugi je mnogo zadužio srpski narod, zbog čega mu je podignut spomenik u Beogradu, povodom obeležavanja 100 godina od početka Prvog svetskog rata.

Car Nikolaj Drugi mobilisao je svoju vojsku odmah pošto što je 1914. godine Austrougarska objavila rat Srbiji. Ova odluka se u istoriji tumači kao stajanje na stranu Srbije, uprkos uticaju velike Austrougarske. Poslednji ruski car je potom, tokom rata, slao pomoć i municiju u Srbiju. Istorijski zapisi svedoče o susretu tadašnjeg ministra inostranih poslova Rusije Sergeja Sazonova i srpskog lingviste i diplomate Aleksandra Belića, u proleće 1915. godine. Tada je Sazanov preneo Beliću stavove cara Nikolaja da je „prvo Rus, a odmah zatim i Srbin", ali i da će „zasluge Srbije biti stostruko nagrađene". Romanov je još dodao o Srbiji: „Posle rata ona će biti nekoliko puta veća nego što je danas."

Nikolaj Drugi je na presto stupio 1894, posle iznenadne smrti svog oca, Aleksandra Trećeg. Krunisan je u moskovskom Kremlju 1896. Za vreme njegove vladavine proslavljena je 300. godišnjica carskog doma Romanovih 1913. godine. Vođena su dva rata, rusko-japanski i Prvi svetski rat, i dogodile su se tri revolucije - 1905, i potom februarska i oktobarska 1917. godine koja je, pod parolom jedinstva Rusije, zapravo istu bacila na kolena.

Kompletna carska porodica (car Nikolaj, njegova supruga carica Aleksandra i njihovo petoro dece - carević Aleksej i knjeginje Olga, Tatjana, Marija i Anastasija) brutalno su streljani i izmasakrirani bajonetima 17. jula 1918. godine, u kući inženjera Ipatjeva u Jekaterinburgu koju su boljševici nazvali „kućom posebne namene”. Ta kuća će krajem sedamdesetih godina prošlog veka biti srušena jer su vlasti procenile da postaje pokloničko mesto za narod, a akcijom je, kao šef uralskog oblasnog komiteta Komunističke partije, rukovodio potonji predsednik Rusije Boris Jeljcin. Prema dostupnim podacima, zločin je izvršilo jedanaest egzekutora, među kojime je bilo i nekoliko plaćenika iz Mađarske, a cara i carevića je lično ubio Jankelj Jurovski koji je posle bio visoki funkcioner sovjetskog režima. U trenutku pogibije car Nikolaj je imao 50 godina, a njegov sin, carević Aleksej samo 12. Ideja boljševika je bila da se zatre svaki trag postojanja Romanovih, pa je u narednom periodu ubijeno još desetoro članova ove porodice, među kojima su bili i carev brat, caričin stric i sestra.

Tela Romanovih su raskomadana i spaljena u jednom zapuštenom rudniku kod Jekaterinburga, ostaci su naknadno sprženi sumpornom kiselinom i bačeni u okno koje je uništeno granatama. Sahrana carske porodice obavljena je 80 godina posle pogubljenja 17. jula 1998. godine u crkvi svetog Petra i Pavla u Sankt Peterburgu, ali Ruska crkva nikada nije priznala da su to ostaci Romanovih, koje je kao svece kanonizovala Ruska zagranična crkva 1981. godine, da bi to isto učinila i Moskovska patrijaršija pre 18 godina.