Čuveni grof Sava Vladislavić je bio mecena najpoznatijem kompozitoru

U srpskoj tradiciji samozaborava, tek sada se otkrivaju tajne ovog izuzetnog čoveka, srpskog, ruskog i venecijanskog plemića, diplomate, špijuna, avanturiste, trgovca i nacionalnog radnika.

Zna se da je tvorac tajne službe cara Petra Velikog i da je razgraničio Rusiju i Kinu po liniji dugoj 6.000 kilometara. Beskrajno odan srpstvu, Rusiji je skrenuo pogled ka Balkanu i poslao prve profesore za prve srpske škole u Sremskim Karlovcima.

Anketa:

Da li volite da slušate klasičnu muziku?

Nedavno je otkriveno da je grof Sava bio i mecena velikom kompozitoru i virtuouzu na violini Antonija Vivaldija, koji je u njegovu čast komponovao operu "Istina u iskušenju".

Njen libreto je otkrio Branko Vukomanović, potomak Save Vladislavića.

- Kada sam na internet-pretraživaču otkucao ime grofa Save, kako su ga pisali u Veneciji, pojavila se poveznica sa Vivaldijem - kaže Vukomanović za list.

- Prateći linkove došao sam do digitalizovanog izdanja plakata opere koju je Vivaldi komponovao u čast svog mecene, grofa Save.

U najavi je pisalo:

"ISTINA U ISKUŠENJU"
Muzička drama
IZVODI SE
U Teatru Sv. Anđela
Jesen godine 1720.
POSVEĆENA NJEGOVOJ EKSELENCIJI
Gospodinu Grofu
SAVI VLADISLAVIĆU
Zvaničnom savetniku Nj.V. Cara, K(ralja), itd.
U VENECIJI, 1720.

Značaj opere i mecene ilustruje podatak da je premijera održana tokom Venecijanskog festivala, najvećeg evropskog muzičko-scenskog događaja toga doba.

Pravi izazov je bio prevod posvete opere koja je napisana starim dijalektom italijanskog.

U pomoć su priskočili posvećeni istraživači Vladislavićevog dela, Vladimir Davidović i dr Mila Mihajlović, istoričar, novinar i prevodilac. Ona je i dešifrovala pohvalu grofu Savi koju je napisao lično Vivaldi, jedan je od najvećih kompozitora baroka, virtuozni violinista, profesor muzike i operski impresario.

- Sava je davao maestru svoju vilu da u njoj radi i prvi je slušao njegove nove kompozicije - kaže Vukomanović.

- Pošto je Vivaldi u vreme komponovanja opere stvarao i "Četiri godišnja doba", vrlo je verovatno da je Sava među prvima čuo oba muzička dela.

Od 92 Vivaldijeve opere koje se pominju u njegovo vreme, do danas je samo oko 50 sačuvano.

Kada je 2006. slučajno otkrivena "Istina u iskušenju", muzički stručnjaci su bili presrećni zbog remek-dela kompozitora čije ime svi znaju. Na zaboravljenog mecenu kome je opera posvećena nisu obratili naročitu pažnju, ali posveta pokazuje da su u Vivaldijevo vreme stvari stajale potpuno drugačije:

"EKSELENCIJO":

Kome bi trebalo posvetiti ovu dramu, do samo Vama, prepoštovani gospodine, jer primivši je tako velikodušno u svom domu u prvim danima njenog probnog izvođenja, ljubazno ste pokazali da je uzimate pod svoju zaštitu; zbog čega se, bez daljih molbi da se zauzmete za dozvolu iste, Vašoj Ekselenciji, njenom zaštitniku, posvećuje.

Kažem Vama, jednom gospodinu, anđelu čuvaru ilirske regije, čije poznajete drevno i jasno poreklo; koje po obe linije potiče pravo od Prvih gospodara, despota i grofova tako ratničke i slavne nacije; koja, ne zato što je ostala pokorena, sa delom Dalmacije pod osmanskom vlašću, grofovija Vaše prepoštovane porodice nije pretrpela nikakav slom; budući da je, osim toga što je ostavljena na slobodi, što je već bila, činom drugačijeg i časnijeg promišljanja, u istu bila vraćena opsežnom, carskom Poveljom; čime su joj potvrđene drevne privilegije i imunitet koji je uživala; kao što se sve, sa autentičnim dokazima, jasno pojavljuje u Arhivu Dubrovačke Republike.

Ali čemu nabrajati vrle osobine koje Vas krase, kada su i previše očigledne! Jer kome bi moglo ostati skriveno, da se Vaša Ekselencija plemenitošću duha, mudrošću uma i lakoćom ophođenja, sa najdelikatnijim i najvažnijim intrigama kneževa, tako mudro nosila, da je Vaše ime s velikim razlogom svuda tako ugledno postalo. Da se Vaša Ekselencija po uzvišenosti ističe u Dubrovačkoj Republici.

"Da Vam je Njegova Svetost sadašnji papa (koji Vas je u svakoj prilici prepoznao kao stalnog zagovornika hrišćanske vere) ukazao čast da Vas učini Palatinskim vitezom; i zato što ste se nedavno spojili na čuvenom venčanju sa Nj.E. gospođom Virdžinijom Trevizani, slavnim potomkom te drevne, plemićke venecijanske porodice Trevizani, koja se može pohvaliti svojim duždima, patrijarsima i prokuratorima presvetle Venecije, uvek nepobedive, Dominantne Republike. Ali čemu podsećati na tolike plemenite vrline, kojima se Vi odlikujete, kad je dovoljno samo pogledati ko ste, posmatrati Vaše delovanje kao dvorskog savetnika jednog od najvećih monarha sveta, kakav je upravo pobedničko Carsko Visočanstvo, čije carstvo, moćno zbog dominacije nad ogromnim kraljevstvima, kojeg se plaše zbog vojne snage, a koja se ogleda u njegovim vazalima, ostavlja živopisnu sliku svoje veličine u svim delovima sveta. Dovoljno je to reći o Vama, koliko god to pisac ikada može, da pokaže ko ste, zajedno sa hrabrom podrškom koju ova drama uživa;
Sa poniznim naklonom ostajem najodaniji i najponizniji sluga Vaše Ekselencije".

- Posveta odslikava Savu Vladislavića baš onakvog kakav je bio, kao reprezentativnog predstavnika svega onoga što se podrazumeva pod pojmom "barokni čovek" - kaže Vladimir Davidović, poznavalac i istraživač srpske baštine.

- To je uspešna kombinacija sposobnosti, avanturističkog duha, obrazovanja i hrabrosti - zaključuje sagovornik.