Ko će sada da pravi ovakva filmska čuda?

Miloš Forman je rođen 18. februara 1932. godine u Časlavu, u Čehoslovačkoj (danas Češka), kao Jan Tomas Forman u porodici protestanata. Kao malo dete ostao je siroče kad su njegovi roditelji umrli u nemačkim koncentracionim logorima. Njegov otac je zatvoren jer je bio član čehoslovačkog Pokreta otpora, a majka jer je nezakonito trgovala namirnicama. Tek kasnije, Forman je saznao da je njegov biološki otac jevrejski arhitekta Oto Kon, koji je preživeo užase Holokasta.

Nakon rata, Forman je pohađao, prestižni, Kings Džordž Koledž u Podjebradiju, gde mu je kolege bio Vaclav Havel, a posle je studirao dramaturgiju na Akademiji primenjenih umetnosti u Pragu.

Režirao je nekoliko čeških komedija u Čehoslovačkoj i bio jedan od najeminentnijih predstavnika tvz. Čehoslovačkog Novog Talasa. Međutim, 1968. godine, kad su SSSR i njegovi saveznici iz Varšavskog ugovora izvršili invaziju kako bi prekinuli Praško proljeće, on je bio u Parizu gde je pregovarao o produkciji njegovog prvog američkog filma. Češki studio za koji je tada radio ga je otpustio, tvrdeći da je ilegalno napustio zemlju.

Preselio se u Njujork, gde je  postao profesor filma na prestižnom univerzitetu Kolumbija. Jedan od njegovih štićenika bio je budući reditelj Džejms Mangold (reditelj, scenarista i producent, najpoznatiji filmovi su mu Logan, Vulverin, Nevine Laži…).

Američki građanin je postao 1975. godine, a u toj zemlji je napravio najpopularnija i najnagrađivanija filmska ostvarenja.

Njegov privatni život nikada nije bio predmet interesovanja medija, iako je imao tri braka. Dva puta je bio oženjen češkim glumicama, a u drugom braku je dobio sinove blizance. Posle tog razvode, oženio se Čehinjom koja nije bila glumica, sa kojom je, takođe dobio dva sina blizance, i sa kojom je ostao u braku do svoje smrti, 13. aprila 2018. godine. Preminuo je mirno u krugu svoje porodice.

Njegov rediteljski opus je fascinantan, i sadrži jedne od najvećih ostvarenja filmske umetnosti:

2006. godine -  Gojine utvare
1999. -  Čovek na mesecu 
1996. -  Narod protiv Larija Flinta
1989. -  Valmont
1984. -  Amadeus, za koga je dobio drugog Oskara  
1981. – Regtajm
1979. – Kosa 
1975. -  Let iznad kukavičijeg gnezda, za kog je dobio svog prvog Oskara i kao svoj prvi američki film, emitovan
1971. godine -  Svlačenje

Njegovi najpoznatiji i najpopularniji filmovi su "Let iznad kukavičijeg gnezda", "Kosa" i "Amadeus".

Prvu nagradu Oskar je dobio za kultni film "Let iznad kukavičijeg gnezda", u kom igra neprevaziđeni Džek Nikolson, a koji je dobio pet nagrada Oskar, a jednu od njih i Forman za režiju.

Kuriozitet je da je to prvi film posle 1934. godine koji je dobio pet Oskara za najbitnije kategorije – glavni glumac, glavna glumica, scenario, režija i za najbolji film.

Posle toga je tek 1991. godine ponovljen takav presedan i to sa filmom "Kad jaganjci utihnu".

 

Za film "Amadeus", Formanovu verziju biografije čuvenog kompozitora, takođe je dobio Oskara za najbolju režiju, a film je osvojio osam Oskara za razne kategorije.

 

Film "Kosa" nije nagrađen Oskarima, ali je svakako bio jedan od najgledanijih na svetu u momentu kada je izašao, a u kom je Forman kroz laku varijantu mjuzikla, protkao kritiku rata u Vijetnamu i tadašnjeg američkog društva.

 

Za film "Narod protiv Larija Flinta", bio je nominovan za nagradu Oskar. Sem dva Oskara, Forman je osvojio i druge bitne filmske nagrade – na Kanskom i Berlinskom festivalu, Zlatni globus, BAFTA, nagradu Francuske akademije filmske umetnosti Cezar, nagradu Evropske filmske akademije, nagradu David di Donatelo Italijanske filmske akademije, nagradu Češke akademije za film i televiziju.  

Jutros smo saznali tužnu vest da nas je juće, 13. aprila, ovaj veliki umetnik zauvek napustio.